Έλα μου ντε. Τι είναι; Με τι καταπιάνεται; Ποιος μπορεί να ασχοληθεί με αυτή την ενασχόληση; Θα προσπαθήσω με απλά λόγια να εξηγήσω τι είναι ο μοντελισμός.

Ο μοντελισμός λοιπόν είναι ένα χόμπι. Ωραία. Το είπα. Ένα χόμπι; Και τι είναι το χόμπι;

«Χόμπι είναι κάθε δραστηριότητα πάνω σε κάποιον τομέα που ενδιαφέρει το άτομο και δεν του επιφέρει χρηματική αμοιβή και που πραγματοποιείται συχνά κατά την διάρκεια του ελεύθερου χρόνου. Από την στιγμή που το χόμπι γίνεται πηγή εισοδήματος αποτελεί εργασία. Χόμπι μπορεί να είναι η συλλογή πραγμάτων, κάποιο άθλημα ή κάποια δημιουργική δραστηριότητα κ.ά. Το άτομο που πραγματοποιεί ένα χόμπι είναι συνήθως ερασιτέχνης (χομπίστας), σε αντιδιαστολή με τον επαγγελματία.

Η λέξη πιθανόν προέρχεται από την αγγλική λέξη «hobyn» που τον 13ο αιώνα σήμαινε μικρό άλογο ή πόνυ. Το 1557 καταγράφηκε για πρώτη φορά η λέξη «hobbyhorse», ένα ξύλινο παιχνίδι που ήταν ένα ξύλο με μια ουρά στην μία άκρη και μια κεφαλή αλόγου στην άλλη, που είχε ως σκοπό να μιμείται το άλογο σε διάφορες εκδηλώσεις. Μέχρι το 1816 είχε συντμηθεί σε hobby (χόμπι) και είχε λάβει τη σημασία ευχάριστη ασχολία για να περνάει ο χρόνος.»[1]

Και αφού είναι κάτι με το οποίο καταπιανόμαστε στον ελεύθερο χρόνο μας, προφανώς πρέπει να είναι κάτι που μας διασκεδάζει και μας κάνει να περνάμε καλά. Να ξεχνιόμαστε από την καθημερινότητα και να μας κάνει να χαμογελάμε.

Και έτσι ακριβώς είναι. Είναι ένα δημιουργικό χόμπι, ασχολούμενοι με το οποίο, δημιουργούμε αντικείμενα και πλάσματα (ανθρώπους και ζώα) υπό κλίμακα.

Άντε πάλι. «Υπό κλίμακα»; Τι είναι αυτό πάλι; Μας μπλέκεις πολύ ρε μεγάλε.

Εντάξει λοιπόν. Θα σας το πω με άλλα λόγια. Όταν λέμε ότι φτιάχνουμε κάτι υπό κλίμακα, εννοούμε ότι φτιάχνουμε ένα αντίγραφο του πραγματικού αντικειμένου σε μικρότερες διαστάσεις.

Αν το καλοσκεφτείτε, όλο αυτό δε σας είναι κάτι άγνωστο. Καθόλου άγνωστο. Από μικροί που ήμασταν, όλα μας τα παιχνίδια ήταν αντίγραφα υπό κλίμακα πραγματικών αντικειμένων. Αυτοκινητάκια, αεροπλανάκια, στρατιωτάκια, κούκλες, καροτσάκια για τις κούκλες και η λίστα μπορεί να συνεχιστεί για πολλές ακόμα γραμμές.

Αυτό συμβαίνει από την εμφάνιση του ανθρώπου πάνω σε αυτόν τον πλανήτη (καλά, ε; Discovery Channel το κάναμε το site. Πολλή γνώση ρε παιδί μου…)

Και όχι μόνο όσο είμαστε πιτσιρίκια. Και αργότερα. Πολλά χόμπι μπορούν να θεωρηθούν κάποια μορφή μοντελισμού (αν και λίγο τραβηγμένα). Για παράδειγμα τα bonsai. Προσπαθούμε να αναπτύξουμε ένα πραγματικό δέντρο αλλά… υπό κλίμακα. Σπαταλάμε ώρες ατελείωτες για να το περιποιηθούμε, να το  κρατήσουμε υγιή και να διαμορφώσουμε το σχήμα του ώστε να γίνει μοναδικό.

Άλλο παράδειγμα είναι τα ενυδρεία. Και δε μιλάω για μία γυάλα απλά με ένα χρυσόψαρο. Εκεί να δείτε τι γίνεται. Υπάρχουν ένα σωρό διαφορετικοί τύποι. Φυτεμένα και μη, βιοτοπικά Αφρικής, Αμαζονίου κλπ. Ενυδρεία που κοιτάζοντας νομίζεις ότι έχεις κάνει μια βουτιά στη λίμνη Τανγκανίκα της Κεντρικής Αφρικής ή σε κάποιο σημείο του μυστηριώδους Αμαζονίου. Μία επίπονη προσπάθεια με καθημερινή ενασχόληση και όλα αυτά γιατί; Για να έχουμε ένα μικρό κομμάτι του πλανήτη μας στο σαλόνι μας. Πολύ μικρό. Φύση υπό κλίμακα δηλαδή.

Πίσω στα δικά μας τώρα. Ας δούμε τις πιο συνηθισμένες απορίες που υπάρχουν σε σχέση με τον  οντελισμό.

Τι χρειάζεται κάποιος για να γίνει μοντελιστής;

Πολύ απλά πράγματα που τα βρίσκει ο καθένας…. μέσα του. Υπομονή, επιμονή και φαντασία. Όλοι μας έχουμε από αυτά, άλλοι σε μεγαλύτερο και άλλοι σε μικρότερο βαθμό. Και τα 3 αυτά εφόδια είναι τα πλέον απαραίτητα.

Σε ποια ηλικία μπορεί κάποιος να ξεκινήσει αυτό το χόμπι;

Δεν υπάρχει κάποιος κανόνας για αυτό το θέμα. Ας πούμε ότι μια καλή ηλικία είναι όταν το παιδί είναι 8 – 9 χρονών. Σε αυτή την ηλικία το παιδί έχει ήδη κάνει αρκετές χειροτεχνίες στο σχολείο και έχει εξοικειωθεί στο να δουλεύει με αρκετή ακρίβεια το ψαλίδι αλλά και τα χεράκια του.

Και μπορεί ένα μικρό παιδί να φτιάξει τα μοντέλα που βλέπουμε και θαυμάζουμε σε διάφορες εκθέσεις μοντελισμού;

Όλα τα παιδάκια περνάνε κάποια στάδια. Πρώτα μπουσουλάνε, μετά κάνουν τα πρώτα τους βήματα δειλά – δειλά στηριζόμενα σε κάποιο έπιπλο, μετά πάνε από το ένα έπιπλο στο άλλο κάνοντας τα πρώτα βήματα χωρίς στήριγμα παραπατώντας και σπάνια σε ευθεία γραμμή, μέχρι να αρχίσουν να περπατάνε κανονικά και μόνα τους. Μετά βέβαια αρχίζουν και τρέχουν σαν πύραυλοι και δεν τα προλαβαίνεις ακόμα και αν είσαι ο Usain Bolt. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και στον μοντελισμό. Όλα τα κιτ που κυκλοφορούν έχουν πάνω στο κουτί κάποια ένδειξη που δηλώνει τον βαθμό δυσκολίας ή την ηλικία στην οποία απευθύνονται. Υπάρχουν τα λεγόμενα snap kits τα οποία είναι για τα παιδιά που έρχονται πρώτη φορά σε επαφή με το χόμπι. Αυτά τα κιτ δε χρειάζονται ούτε κόλλα ούτε χρώματα. Είναι έτοιμα, βαμμένα και το μόνο που πρέπει να κάνει ο νέος μοντελιστής είναι να τα κόψει από το πλαίσιό τους και να κουμπώσει τα κομμάτια μεταξύ τους ακλουθώντας τις οδηγίες.  Μόλις αποκτήσει λίγη εμπειρία, μπορεί να πάει στο επόμενο στάδιο όπου θα χρησιμοποιήσει και κόλλα και κάποια μπογιά. Πατώντας εδώ μπορείτε να δείτε ένα σύντομο οδηγό για το πώς να διαλέξετε το κατάλληλο μοντέλο για εσάς.

Και τι θέματα καλύπτουν τα κιτ που κυκλοφορούν; Πρέπει οπωσδήποτε να φτιάχνει τανκς και βομβαρδιστικά;

Στον μοντελισμό μπορεί κάποιος να φτιάξει πάρα πολλά θέματα από μία πολύ μεγάλη γκάμα. Είναι πάρα πολλά τα θέματα που ασχολούνται με άρματα μάχης, πολεμικά αεροσκάφη κλπ γιατί δυστυχώς η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτοι από πολέμους κατά τους οποίους αναπτύχθηκε πολύ η τεχνολογία για να κατασκευαστούν όλο και καλύτερες πολεμικές μηχανές. Αλλά αυτό είναι ένας μόνο κλάδος του μοντελισμού. Υπάρχουν αμέτρητα άλλα θέματα. Αυτοκίνητα, φορτηγά, αεροπλάνα πολιτικά, διαστημόπλοια, επιστημονική φαντασία και βέβαια υπάρχουν και τα διοράματα.

Άντε πάλι. Και άλλη νέα λέξη; Τι είναι τα διοράματα;

Αν θέλουμε να δώσουμε το ορισμό, μπορούμε να πούμε ότι διόραμα είναι τρισδιάστατη απεικόνιση σκηνής (ανεξαρτήτως μεγέθους, θεματολογίας ή υλικού προβολής ή κατασκευής). Πρόκειται για το πιο εντυπωσιακό κομμάτι του μοντελισμού. Μιλάμε για την αναπαράσταση μιας ολόκληρης σκηνής. Η σκηνή αυτή μπορεί να είναι ένα στιγμιότυπο της καθημερινότητας, κάποιας ταινίας ή κάτι τελείως φανταστικό που εμπνευστήκαμε μόνοι μας.

Θα χρειαστώ κάποια εργαλεία;

Ο καλός ο καλλιτέχνης θέλει και τα εργαλεία του. Πατώντας εδώ μπορείτε να διαβάσετε ένα άρθρο για ο ποια είναι τα βασικά εργαλεία που θα χρειαστείτε.

Και αναφέρατε κάτι για μπογιές; Μοντελιστής θα γίνω ή μπογιατζής;

Είστε και χιουμορίστες βλέπω. Τα δημιουργήματά σας πρέπει να αποκτήσουν και χρώμα. Εκτός και αν είστε λάτρεις της ασπρόμαυρης τηλεόρασης. Πατώντας εδώ μπορείτε να διαβάσετε ένα γρήγορο οδηγό για τους τύπους χρώματος που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε.

Ο μοντελισμός δεν είναι απλά μια ενασχόληση για να περνάει ευχάριστα η ώρα σας. Είναι ένα ατελείωτο ταξίδι σε ένα άλλο κόσμο. Σε έναν φανταστικό κόσμο, τον δικό σας κόσμο. Δεν υπάρχουν όρια ή περιορισμοί στο τι μπορεί να φτιάξει κάποιος.

Καλώς ήρθατε λοιπόν στον νέο σας κόσμο. Απολαύστε το ταξίδι σας.

Αντώνης Γαλενιανός

[1] Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CF%8C%CE%BC%CF%80%CE%B9